Đặc điểm nổi bật của tủ thờ cẩn ốc xà cừ
Tủ cẩn ốc nhiều, độ phản quang của ốc càng lớn, chi tiết càng nhỏ, càng sắc nét bao nhiêu thì giá trị của chiếc tủ càng tăng lên bấy nhiêu. Một trong những nét đẹp độc đáo của tủ thờ là những miếng ốc xà cừ qua thời gian đã lên nước, bóng lộn, bắt ánh sáng cực nhạy.
Dù trong bóng tối, cái tủ thờ cẩn ốc vẫn toát lên vẻ uy nghi với những ánh sắc xanh xanh đỏ đỏ lấp lánh. Để tìm mua được tủ thờ cổ xưa làm từ cẩn ốc xà cừ là rất khó khăn. Với sự quý hiếm của nó nên giá thành khá cao. Nhưng được cái, nếu gia đình của bạn sở hữu được mộttủ thờ cẩn ốc xà cừ đẹp sẽ khiến rất nhiều người ngưỡng mộ.
Một tủ thờ cẩn ốc sẽ được chạm trổ rất công phu trong từng đường nét. Một tủ thờ từ cẩn ốc hoàn chỉnh và đáng giá sẽ xuất hiện các tích xưa trên bề mặt như: Thái Công điếu vị, Tam cố thảo lư, mai lan cúc trúc, long phụng kỳ duyên, …
Tủ thờ được phân làm 2 loại: tủ Huế và tủ Nam. Trong đó, tủ Huế có nhiều nét chạm, thường là chạm lộng, tinh xảo, cầu kỳ và phức tạp. Tủ Nam thường do thợ Gò Công làm, ốc cẩn miếng to, tủ ít chạm trổ. Chính vì thế, tủ Huế luôn có giá thành cao hơn hẳn và đây cũng là mặt hàng mà rất nhiều người sẵn sàng chi được một số tiền lớn để sở hữu.
Công đoạn chế tác công phu để làm ra được tủ thờ cẩn ốc xà cừ đẹp
Chất liệu xà cừ thông thường được lấy từ trai, ốc nên khảm xà cừ còn được gọi là khảm trai hay khảm ốc. Vỏ trai được ưa chuộng nhất chính là vỏ trai ngọc môi vàng, mặt trong có lớp xà cừ dày màu óng ánh và thường có kích thước lớn.
Người thợ khảm xà cừ sẽ dùng các mảnh vỏ trai sau khi được chọn lọc và làm sạch để khảm (gắn) lên các đồ vật. Công đoạn thực hiện rất chi tiết và tỉ mỉ, đòi hỏi người thờ phải có kinh nghiệm lâu năm và tay nghề cao để tránh phạm sai sót.
Các bước thực hiện như sau:
Bước đầu tiên là chẻ vỏ thành mảnh rồi rọc theo thớ.
Vì vỏ ốc vốn cong, nên sau khi cắt xong sẽ đem ngâm nước rồi hơ đèn nóng để uốn phẳng.
Mặt vật dụng muốn khảm (thường là mặt gỗ) phải khoét lõm để nhận lấy mảnh vỏ ốc.
Người thợ dùng sơn ta để gắn. Gắn xong thì đem mài. T
rước mài bằng giấy ráp cát to, tiếp theo là cát mịn rồi lại đánh bằng vôi bột.
Bước cuối cùng là đánh bằng lá ngái rồi xoa bột gạo lên.
Khảm xà cừ có ở rất nhiều mặt hàng như đồ trang sức, bàn ghế gỗ, tranh treo tường và đặc biệt là tủ thờ cẩn ốc xà cừ. Các họa tiết trên tủ thờ có thể là về hoa lá, chim bướm, một tích cổ nào đó trong dân gian hay các danh lam thắng cảnh ở Việt Nam.
Hiện nay, đời sống hiện đại hơn, nên quá trình chạm khắc không còn “mệt nhọc” khi đã có máy móc thay thế. Điều này sẽ nhanh chóng và giúp bề mặt tủ thờ nổi bật hơn.